Abel Janszoon Tasman 1603 - 1659

 

 

 

Een van onze vermaarde voorvaderen is de grote, maar onderschatte en vergeten ontdekkingsreiziger en navigator, Abel Tasman. Ons land heeft meerdere bekende ontdekkingsreizigers voortgebracht, de uit Lutjegast (Groningen) komende Tasman is hiervan de meest bekende en bewonderenswaardige. Van zijn jeugd is weinig bekend maar in 1633 vertrekt hij op zijn eerste reis uit Amsterdam richting Azië als eerste stuurman op het schip ”De Weesp”.

 

Spoedig na deze benoeming wordt hij schipper op het schip “Mocha”, met dit schip werd naar veiliger handelsroutes gezocht rond de Indonesische eilanden. Behalve de handel in specerijen had de V.O.C. ook interesse in edelmetalen en stuurde daarom 2 kapiteins erop uit. Deze 2 kapiteins, M.H.Quast en Abel Tasman, moesten op zoek naar de “legendarische” goud en zilvereilanden (de geruchten gingen dat de Spanjaarden en Portugezen hun grote hoeveelheden goud en zilver hier vandaan zouden halen).

Het 2e doel betrof het in kaart brengen van de kusten van China, Korea en Siberië. Door de vele oorlogen, het slechte eten, heftige concurrentie en slecht weer, waren dit gevaarlijke reizen, bovendien zette de V.O.C. niet bepaald de beste schepen in!

 

In augustus 1642 vertrekt hij naar het onbekende “Zuidland” (Australië) om de kusten verder te verkennen, de Westkant was eerder al door de Hollanders in kaart gebracht. In 1769 eist James Cook Australië op namens Engeland!!) Ze vertrekken met 2 schepen uit Batavia, ”de Heemskerck en “de Zeehaen”, eerst naar Maurits om goederen in te slaan voor de lange reis, hout, drinkwater, eten enz. Op 8 Oktober 1642 zetten ze uiteindelijk koers naar Terra Incognita Australia, oftewel Nieuw Holland zoals wij het noemden. Het 1e land wat hij ontdekte noemde hij: van Diemenslandt (huidig: Tasmanie) naar gouverneur-generaal van Diemen. Tijdens deze tocht langs de kust van Australië ontdekt hij dan op 13 december 1642 Nieuw-Zeeland. Hij noemde het “Staete landt” maar ter ere van de provincie Zeeland werd het later in N-Zeeland veranderd (dit omdat ons land zoveel te danken had aan de vele zeehelden die daar vandaan kwamen!) Op de terugreis ontdekte hij ook nog de Fiji en Tonga eilanden. Ondanks kritiek dat hij niet genoeg ontdekt had, werd Abel Tasman door de regering beloond. Zijn beloning was dat zijn contract met 3 jaar werd verlengd en hij kreeg een loonsverhoging, hij verdiende nu 100 i.p.v. 80 gulden per maand. Tevens werd hij lid van de raad van justitie, het hoogste gerecht van de V.O.C. in Azië, belast met de controle van ingeleverde scheepsjournalen. Dit was zijn grote erkenning als ontdekkingsreiziger en als grootste navigator van de V.O.C. In 1644 gaat hij verder op zoek naar een doorgang tussen Nieuw-Guinea en Australië en wordt hij bevorderd tot admiraal. Met pensioen gaat hij in 1653 en hij krijgt 288 hectare grond in Batavia en was zodoende redelijk bemiddeld. Ook over zijn laatste jaren is weinig bekend, hij voer met een klein handelsschip langs de kusten van Java, zich bezig houdend met veevervoer, voornamelijk koeien. Abel Tasman stierf in 1659 te Batavia, of hij op natuurlijke wijze gestorven is en waar hij begraven ligt is onbekend.

 

 

 

Vincent de Kam.