Antonie van (Thoniszoon) Leeuwenhoek 1632 - 1723

 

 

 

Antonie van Leeuwenhoek werd op 24 oktober 1632 geboren in Delft in een arbeidersfamilie, zijn vader was een mandenmaker en zijn moeder kwam uit een brouwersfamilie, Antonie adopteerde de achternaam Leeuwenhoek omdat ze in zijn jeugd in Delft een hoekhuis hadden bij “de Leeuwenpoort”.

 

Zijn jeugd was rustig en weinig opmerkzaam en hij ging naar school in Warmond alwaar zijn moeder hem in 1648 naar Amsterdam stuurde om textielhandel/boekhouder leerling te worden, om dan in 1654 weer naar Delft terug te keren om daar in textiel te handelen. (Verder werkte hij als ambtenaar, wijnkeurder, opzichter en hij is ook nog behartiger geweest van de nalatenschap van zijn vriend, de bekende schilder Vermeer, die gestorven en failliet was.) Rond die tijd begint hij zelf zijn lenzen te slijpen en polijsten, (dit in eerste instantie om textielkwaliteiten beter te kunnen beoordelen) simpele microscopen te bouwen en leren daarmee te observeren. Zijn microscopen konden echter tot 500x maximaal vergroten, met duidelijker en helderder beeld, wat niemand op dat moment ooit was gelukt. Van de 500 door hem gebouwde microscopen zij er wereldwijd nog geen 10 meer van over!

 

Door deze verbetering kon hij een paar van de belangrijkste ontdekkingen in de geschiedenis van de Biologie doen. Van zijn vele ontdekkingen deed hij verslag in brieven, 350 daarvan waren gericht aan de Royal Society of Londen, later samengevat in de uitgave “alle sijne natuurlijke werken”. Om alles op te sommen wat hij ontdekt heeft is ondoenlijk, dus hierbij een paar voorbeelden. Hij staat bekend als de ontdekker van de bloedcel, infusoriën, bestaan van capillaire tussen aders, spermatozoïden, dat levende cellen voor 80% uit water bestaan, van microscopisch kleine dieren die hij Animalicula noemde, de eerste experimentele forensische microscoop en als belangrijkste: Hij was de eerste die het bestaan van bacteriën ontdekte, dit door speeksel, regenwater en slootwater te onderzoeken, en de lijst gaat maar door!

 

De Royal Society was zo geschokt door deze ontdekking dat ze dit niet wilde geloven, ze zeiden dat hij dronken was geweest, en hij moest dit (succesvol) bewijzen d.m.v. een dominee, meerdere juristen en meerdere dokters, zelfs de grote Christiaan Huijgens was regelmatig sceptisch over zijn bevindingen. Door de publicatie en vertaling van zijn werk werd hij wereldberoemd, en vanwege zijn vooruitstrevende werk wordt hij gevraagd om in 1680 tot de Royal Society of Londen toe te treden, samen met andere grote namen als Hooke, Boyle en Oldenburg. In al zijn baanbrekende werk, hij wordt de vader van de cel en microbiologie genoemd, heeft hij geprobeerd het ontstaan en de structuren van levende materie te doorgronden, hij probeerde steeds weer aan te tonen dat levende structuren altijd opgebouwd zijn uit uiterst kleine, fijne elementen, ook al zijn die met het blote oog niet zichtbaar. Hij weersprak en weerlegde de toen heersende opvatting onder wetenschappers dat bepaalde organismen uit levenloos stof zouden bestaan. Het nut en de waarde van zijn bevindingen komen nu pas aan het licht, ook deze man was een ware wetenschapper, en zijn tijd ver vooruit. Antonie van Leeuwenhoek stierf op 26 augustus 1723 te Delft, op de toen uitzonderlijk hoge leeftijd van 91 jaar.

 

 


Vincent de Kam.